Müsait yer varsa evinizin içinde epey ürün verecek minik bir bahçe kurulabilir.Sebzelerin çoğu mevsimlik bitkilerdir ve ömürleri kısadır. Ancak mevsime göre farklı bitkilerle bu ev bahçesini yıl boyunca canlı tutmak mümkündür. Kapalı balkonlarda kış aylarında turfanda denebilecek sebzeler yetiştirilebilir. İç mekânlarda ise bol güneş alan bir pencere önünde bazı sebzeler yetişebilir.
Saksıda yetiştirilebilen sebze türleri süs biberi veya çeri domatesle kesinlikle sınırlı değildir. Arzu edilen her türlü sebze bu yolla elde edilebilir. Ancak oldukça fazla emek isteyen bu uğraşa değecek kadar ürün verebilecek veya dekoratif özelliği olan sebzelerin tercih edilmesi daha doğru olur.Peki hangi sebzeler nasıl yetiştirmeli;
Balkonda, saksıda sanıldığının aksine her türlü sebze yetişebilir. Yeter ki isteyelim ve yetiştirmesini öğrenelim. Yetiştireceğimiz ürünler tüketmeye yetmeyebilir fakat yapacağınız türlüye çeşni olacak, salatalarınıza lezzet katacak, sizi çarşı pazar dolaşmaktan kurtaracak ve elinizin altında her an taze sağlıklı ürün bulunacaktır. Bunun en kârlı tarafı ölçülemeyecek olan hazzıdır…
Şimdi artık yetiştireceğimiz ürünleri ve kapları seçelim.
Domates: 30x40 cm çap ve derinlikte saksı, damacana, plastik kova.
Çeri Domates: 25x25 cm saksıda, yoğurt kovası vb.
Biber (sivri-süs biberi): 25x25 cm saksıda 3 kg’lık yoğurt kovasında.
Sırık Salatalık: 30x30 cm saksıda, plastik kovada, geniş balkon saksısında.
Patlıcan: 40 litrelik saksıda veya plastik kovada.
Bakla: 5 litrelik damacanada veya irice saksıda.
Börülce Sarmaşık: 25x25 cm saksıda ipe, sırığa sardırılır.
Semizotu: Uzun balkon saksısında.
Maydanoz: Uzun balkon saksısında.
Tere: Uzun balkon saksısında.
Roka: Uzun balkon saksısında.
Marul: Uzun balkon saksısında.
Taze Nane Fidesi: Her türlü saksıda yetişebilir.
Reyhan: Her türlü saksıda yetişebilir.
Fesleğen: Her türlü saksıda yetişebilir.
Soğan: Uzun balkon saksısında.
Sarımsak: Uzun balkon saksısında.
Pırasa: Uzun balkon saksısında.
Çilek: Her türlü saksıda yetişebilir.
Sırık Fasulye: Her türlü saksıda.
Bezelye: Şık çiçek görüntüsü. Her tür saksıda.
Ahududu: İri saksıda, plastik kovada.
Frambuaz: İri saksıda, plastik kovada.
Evde hangi bitkileri yetiştireceğimize karar verdikten sonra şimdi kolları sıvamanın vakti geldi.
Toprak ve Besin
Bitki yetiştirmenin olmazsa olmazı topraktır. Sebze için kullanılacak toprak, dış mekân bitkileri için hazırlanmış toprak, kum ve gübre karışımı olmalıdır. Karışımsız toprak saksı içinde çabucak betonlaşır bitki hava alamaz, su tutamaz ve kökleri sıkışabilir. Steril hazır toprak bulabilirseniz en iyisidir. Toprak daha önce başka bitkiler yetiştirilmemiş ve taze olmalıdır.
Amatör yetiştiricilikte suni gübrenin yeri olmamalıdır. Yetiştireceğimiz ürün miktar olarak az olsa bile tat ve koku bakımından ticari üretimlerden kat kat üstündür.
Bolca çiftlik gübresi veya kompostun yanı sıra meyve zamanı 2 haftada bir verilecek gübre şerbeti ürün kalitesi ve artışında çok faydalı olacaktır. İlerleyen günlerde kompost (evsel atıklardan gübre yapmak) ve gübre şerbetinin yapılışını sizlere anlatacağım.
Tohum Ekimi ve Çimlendirme
Çimlendirme Toprağı: 2 kısım yanmış elenmiş çiftlik gübresi, 1 kısım ince elenmiş dere kumu ve de 1 kısım elenmiş bahçe toprağı homojen olacak şekilde karıştırılır. Bunlar bulunamıyorsa Zirai tohum, ilaç satıcılarından veya markettentorf toprağı alınır.
Tohum Ekme:
1) Çimlendirilecek kaba en az 15 cm toprak konarak hafif bastırılır, toprağın yerleşmesi sağlanır.
2) Domates, biber, patlıcan vs. gibi küçük tohumlar 5x5 cm aralıkla toprağa dizilir. Bu arada tohumların cinsinin işaretlenmesi unutulmamalıdır.
3) Ekilen tohumların üzeri 1/2 cm kadar aynı toprakla örtülür ve hafifçe bastırılır.
4) Toprak, spreyle sık sık sulanır. Toprağın devamlı rutubetli kalmasına özen göstermek gerekmektedir. Fakat aşırı sulamaktan kaçınmak gerekmektedir.
5) Tohum ekilen kabın üzeri şeffaf naylonla örtülerek sera ortamı yaratılır.
6) Tohumlar çıktıktan sonra naylon alınır ve günde bir saat –direkt güneş olmamak kaydıyla– fideler güneşlendirilir.
Salatalık, bezelye, fasulye, nohut, börülce, vb. tohumlar direkt olarak yerlerine ekilir. Maydanoz, roka, tere, dereotu, semizotu gibi yeşillikler direkt olarak serpme olarak ekilir.
Ekim Dikim
Saksıda yetişen sebzelerin hasat zamanı daha kısa sürer. Sebzesiz kalmamak için mesela salatalık, mısır, marul, soğan gibi sebzeler fasılalarla birkaç defa ekilebilir.
Saksıda sebze yetiştirmenin azımsanmayacak avantajlı yönleri vardır. Toprağı işlemek gerekmez. Hazır topraklarda zararlı canlı yumurtaları, yabani ot tohumları barınmaz. Bitkinin toprağı saksıda daha çabuk ısındığı için bitkiler kolay büyür. Gerektiği zaman saksıların yerini değiştirmek mümkündür.
Mümkünse bütün sebzelerin bodur cinslerini ekmek daha iyidir. Bununla beraber yeterli su ve besin verildiği takdirde diğer türler de saksıda yetiştirilebilir.