Türkiye’de fındık üretiminde önemli oyuncular arasında bulunan Oltan Gıda, İtalyan çikolata devi Ferrero’ya satıldı. Edinilen bilgilere göre satışta, bu sezon fındıkta meydana gelen ‘don’ ve bunun getirdiği maliyet artışı etkili oldu.
Oltan Gıda, Türkiye’de fındık ihracatının üçte birini tek başına yapıyor. Bu kadar büyük bir firmanın yabancı biri tarafından satın alınması ise piyasanın yabancı kontrolüne geçebileceği endişesini doğurdu.
Türkiye Ziraatçiler Derneği (TZD) Başkanı İbrahim Yetkin, Oltan Gıda’nın satışını değerlendirerek, “İtalyan firmanın büyüklüğü düşünüldüğünde aleyhte bir satış oldu. Yabancı bir şirketin Türk fındık pazarında oyuncu olması, üreticiyi de ihracatı da sıkıntıya sokar” dedi.
Maliyet zorluyor
Yetkin, Fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği’yle (Fiskobirlik) yaptığı görüşmelerde satışın nedeninin ‘alivre satış sözleşmesi’ olabileceği üzerinde fikir birliğine vardıklarını vurguladı. Yetkin, şu görüşleri dile getirdi:
“Alivre satışla önden parayı verip taahhüt ediyorsunuz. Üreticiye ödenecek miktar 5 lira üzerinden belirlenmiş fakat yaşanan don olayının fındıkta fiyatı 9.5 liraya kadar çıkarmasıyla büyük bir yük getirmiş. Bu ekstra maliyet, fiyat ne kadar yükselirse bundan üreticiye pay vermek zorundasınız. Bu anlamda yüzde yüz bir zarar var. Nedeninin bu zarar olabileceği görüşündeyiz.”
Yetkin’in verdiği bilgilere göre, fındık piyasasında Oltan’dan sonra 5 büyük firma daha satış için görüşmeler yapıyor. Yetkin, “İşin tehlikeli yanı yabancı sermayenin pazarın büyük bir kısmını alması ya da alacak olması. Türkiye fındıkta dünyada bir numara. Giderek artan maliyetler zorluyor. Ya maliyetleri kısacak ya da satacaksınız. Son ‘don’ olayının da büyük bir maliyet getirdiğini söyleyebiliriz” diye konuştu.
‘Keşke böyle olsa!’
Oltan Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Veli Oltan ise, satışı yalanlayarak, çıkan haberlerle ilgili “Şu anda gerçekleşmiş bir şey yok, keşke böyle bir firma olsa, hem bizim için hem Türkiye için çok önemli, umarım olur” dedi.
Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve aynı zamanda Trabzon Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Şükrü Güngör Köleoğlu kanadından kaynaklar ise, satışı doğrulayarak birkaç gün içinde resmi bilgilendirmenin yapılacağını kaydetti.
Oltan Gıda’yı satın alan Ferrero, dünyanın çikolata devi olarak biliniyor. Bünyesindeki markalar arasında Kinder, Nutella gibi markalar var. Geçen yıl dünya çapındaki 19’uncu fabrikasını 300 milyon liralık yatırımla Manisa’da açmıştı. Firma, tüm fabrikalarında kullandığı fındığın yüzde 80’ini Türkiye’den alıyor, yıllık cirosu ise yaklaşık 10 milyar euro.
‘Pazarı ele geçirecek’
TZD Başkanı İbrahim Yetkin, Ferrero’nun amacının ‘pazarı ele geçirmek’ olduğunu savunarak, firmanın Türk fındık piyasasında bu alımla birlikte ‘aktör’ konumuna yükseleceğine dikkat çekti. Ferrero’nun fındık pazarını kapatmayı planlayan bir strateji izlediğini iddia eden Yetkin, “İstediği fiyatta, istediği gibi piyasaya girecek. O hangi fiyatta isterse üretici satmak zorunda olacak. Özellikle ihracatta büyük sıkıntı oluşturacak. Yabancı sermaye kontrolünde üretim yapılmasının önü açılacak” yorumunu yaptı.
İhracatta şampiyon
- Oltan Gıda, 2002 yılından bu yana fındıkta ihracat şampiyonu. Son 500 büyük sanayi kuruluşu araştırmasında ise 55. sırada yer aldı.
- 2012-2013 sezonunda yaklaşık 68 bin ton iç fındık ihracatı karşılığında yaklaşık 500 milyon dolar gelir sağlıyor.
- 5 fındık kırma fabrikası, 2 iç fındık seçme tesisi ve Trabzon’da fındık entegre tesisi bulunuyor.
- Şirket, fındık satışının yüzde 70’ini Ferrero’ya yapıyor.
- 2013 yılı toplam satışları 1.3 milyar lira. İhracatı ise 505 milyon dolar. Aktif varlıklarının değeri 715 milyon lira. 401 çalışanı var.