Kuraklığın da gelecek yıllarda kapsama alınması planlanırken, üretici yüksek prim ve yetersiz destekten şikayetçi.
2015’te prim üretimine yönelik hedef %20 artış
Yusuf Cemil Satoğlu, 2015 yılı için prim üretimine yönelik yaklaşık 20 artış bekliyor.
Bu da TARSİM’in 2015 tarım sigortalılık oranını yüzde 16’lara taşıma hedefi koyduğunu gösteriyor.
Satoğlu öngörülerini şöyle dile getiriyor: “Geçen yıl yaşanan olumsuz iklim koşullarına yönelik rekolte kaybı ve zararın etkisine paralel olarak bu yılki don, dolu, sağanak yağış ve fırtınalar yüzünden prim üretimine yönelik beklenenin üzerinde bir artış öngörüyoruz. Bu riskler maalesef önümüzdeki yıllarda da artarak devam edecek.”
Tarımda sigortalılık oranının düşük olmasında en büyük etken olarak primlerin yüksek olması ve devlet desteğinin yeterli bulunmaması gösteriliyor.
Her ne kadar devletin sigorta prim ödemelerinde yüzde 50 desteği olsa da girdi maliyetleri altında ezilen, ürünlerini hakettiği değere satamayan ve nakit yerine zorunlu olarak kredi ile çalışmak durumunda kalan tarım sektörü açısından bu alanda daha somut desteklere ihtiyaç olduğu açık.
- Zeytin ağacı ve naylon sera sigorta kapsamı dışında
Tarımsal ürünlere yönelik sigortalılık oranının sistemin büyümesi ile artacağını savunan Satoğlu, “Sistem büyüyüp, sisteme katılım arttıkça ve havuz genişledikçe bu durum üretici açısından maliyetlere olumlu yönde yansıyacak.
Ancak şu anda sistemde üreticilerimiz genellikle kendilerini çok riskli gördükleri takdirde sigorta ihtiyacı duyuyor. Onun dışında sigorta yaptırma ihtiyacı görmüyor ” diyor.
Burada önemli bir noktaya dikkat çekmekte fayda var.
Tarım sigortalılık oranını artırmak bu alandaki kapsamın genele yayılması ile mümkün.
Basit bir örnek vermek gerekirse TARSİM sigortası zeytin ağacını kapsamıyor, sadece ürünü kapsıyor. Yılbaşından bu yana bazı bölgelerde sert hava koşulları yüzünden zeytin ağaçları ve dalları hasar gördü. Bu ağaçlardan en az üç dört yıl verim alamama durumu söz konusu.
Sigorta kapsamı, üzerinde meyve olmasa bile ağaçlarda meydana gelen hasarları kapsayacak şekilde neden genişletilmiyor?
- Tarım sigortacılığında kapsam genişletilebilir
Bir başka somut örnek ise sera tarafında.
Cam seracılık sigorta kapsamına alınırken naylon seracılık yapan üreticinin ürünleri sigortalanmıyor. Örtüaltı üretimde naylon sera teknik şartların eksikliği gerekçe gösterilerek kapsam dışı bırakılıyor. Ama naylon seracılık bir Türkiye gerçeği.
Tarla ürünlerinde don riskinin sigorta kapsamı dışında kalması da başka bir örnek.
Eğer tarım sigortalılık oranının artırılması hedefleniyorsa devlet desteğinin artırılması, primlerde makul seviyeler ve ödeme kolaylıkları kadar sigorta kapsamı üzerinde de çalışmalar yapılması şart.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği’ne göre tarım sigortasında istenilen düzeyde artışın sağlanamamasının nedenleri arasında hayvancılıkta kapsamdaki hastalıkların yeterli olmaması,yüzde 50 prim desteğine rağmen bazı ürünlerde sigorta bedellerinin yüksek olması,eksperlerin raporlarına yeterince güven duyulmaması,muafiyet ve müşterek sigorta oranlarının yüksekliği gösteriliyor.
- Kuraklık sigorta kapsamına alınıyor
Bu alanda olumlu gelişmeler de yok değil. 2014 yılında tarım sektörünün en fazla üzerinde durduğu konuların başında gelen kuraklık riski ve bunun sigorta kapsamına alınmasına yönelik somut adımlar atılmaya başlandı.
Kuraklığı önemli ve büyük bir risk olarak gördüklerini ve bu konuda ciddi çalışmalarıın sürdüğünü kaydeden Satoğlu, aralarında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının, yurtdışı reasürörlerin ve işletici şirketlerin temsilcileri ile bilim adamlarının yer aldığı çalışma grupları oluşturduklarını söyledi.
4 ilde de pilot çalışmalarının sürdüğünü hatırlatan Satoğlu, “Bu yıl çalışmaları tamamlamayı hedefliyoruz. Önümüzdeki yıllarda kuraklık teminatının verilmesi mümkün olabilecek” dedi.
- Türkiye, dünya ortalamasının altında
Aslında iklim koşulları tarım sektöründe varolan risklerden sadece bir tanesi. Tarımsal üretimde, üretim, finansman, pazar, teknoloji ve mevcut politikalardaki değişim de risk ve belirsizlikler arasında.
Son olarak da Türkiye özelinde dünyadaki tarım sigortaları trendine bir göz atalım.
Tarım sigortası primlerinin tarımsal gayrisafi milli hasılaya oranı şeklinde hesaplanan penetrasyon oranına baktığımızda söz konusu oranın dünya ortalaması %0.83 düzeyinde. Bu oran ABD’de %7.2, Avrupa’da ise %1.8 civarında. Türkiye ise sahip olduğu %0.5 seviye ile dünya ortalamasının oldukça altında kalıyor.