TarimsalPazarlama.com

1.4.8 TOHUM HAZIRLIĞI VE ÇEŞİT SEÇİMİ

Üreticinin iyi bir ürün alıp uygun bir kazanç sağlayabilmesi için çeşit seçimi konusunda aşağıdaki sorunların cevabını bularak işe başlaması gerekmektedir.

1-Üretici nasıl bir ürün elde etmek istiyor

a)-Patatesi kendi aile ihtiyacı için mi üretecek.

b)-Patatesi ticari bir amaç için mi üretecek.

2-Tüketiciler hangi çeşidi tercih etmekteler

3-Bölgede hangi hastalık ve zararlıların ürüne zarar vermesi söz konusudur.

4- Mevcut hastalık ve zararlılara karşı mücadele yöntemleri hangi ölçüdedir (İlaç, alet, edevat)

5-Elinde hangi çeşit tohumluk patates mevcuttur veya tohumluk temini hangi ölçüdedir.

1.4.9TOHUMLUĞUN SAĞLIK DURUMU

Dikimi Yapılacak tohumluğun hastalık ve. Zararlılar yönünden temiz olması gerekir Özellikle ürüne büyük ölçüde zarar veren kanser, bakteriyel solgunluk, kahverengi çürüklük, patates kist nematodu, halkalı çürüklük gibi hastalıklardan temiz. Olması gerekir. Tohumluğun mutlaka sertifikası oImalıdır. sertifika yoksa en azından bilinen kontrolü yapılmış kaynaklardan tohum temin edilmelidir

1.4.10 VİRÜS HASTALIKLARI.

Tohumluk patateslerde virüs hastalıklarının bulunması verimi önemli ölçüde etkilemektedir. Virüs hastalıklarının yayılmasında bölgede mevcut (Afid) pupulasyonunun önemli derecede etkisi vardır. Tohumluk patates ne kadar eski olursa bu virüslerin bir araya gelme şansı o derece artar. Çeşitlerin virüse dayanma özellikleri birbiriden farklıdır. Hastalıklar konusu son bölümde geniş bir şekilde ele alınmıştır.

1.4.11 MANTARİ VE BAKTERİYEL HASTALIKLAR.

Kullanılacak patates tohumluğunun mantari ve bakteriyel hastalıklardan temiz olması gerekir. Bu hastalıklarla bulaşık olan tohumlar; çıkışı etkiler. Bitki gelişmesi zayıf olur. Yeşil aksam ve kök bölgesine zarar verir.

Birçok bölgede görülen önemli hastalıklar şunlardır: Patates mildiyösü, Fusarium türlerinin neden olduğu solgunluk hastalıkları, yumru çürüklüğü, Rhizoctonia, yaş çürüklük v.s.

1.4.12 FiZYOLOJİK YAŞ:

Tohumluk yumru seçiminde en önemli etkenlerden birisi de Fizyolojik yaş olayıdır. Patates tarımında çıkışın süratli olması ve üst aksamın gelişmesi kadar sap sayısı sapların gürbüzlüğü de önemlidir. Uyku devresinde dikilen tohumluk yumruların uzun süre toprak altında beklemeleri sonucunda tohumluk değerini kayıp ederler. Tek sürgünlü yumrular dikilirse tek sap verdiğinden yumru sayısı az olacak en uygun olan çok sürgünlü patates yumrularının dikilmesidir.

Patates yumrusu hasat sonrasını dört farklı döneme ayırmak mümkündür.

a-Uyku dönemi: Henüz filizlenme yok

b-Uç filiz hâkimiyet dönemi Yalnız bir tepe filiz var.

c-Normal filiz dönemi: Çok sayıda filiz var

d-İnce filiz dönemi: İnce zayıf ve genellikle dallanmış filizler var.

Filizlenme şekilleri

Uykuda         Uç Filiz    /Filiz     ince Filiz         Fizyolojik yaşlı

Fizyolojik yaş ile patates verimi arasında doğrudan ilişki bulunmaktadır. Bu nedenle dikimi yapılacak tohumluğun fizyolojik yaşının bilinmesi lazımdır.

Uyku döneminde. Veya uyku döneminin sonunda yumru dikildiğinde gelişme yavaş seyreder bir veya iki sap çıkar buna bağlı olarak da az sayıda yumru oluşacağından verim düşer. Üzerinde çok sayıda harekete geçmiş filiz bulunan yumrular ise hızlı bir gelişme gösterir. Çok sayıda sap yapacak buna bağlı olarak da yumru sayısı artacaktır. Normal filizlenmenin sonuna ulaşmış bir yumruda çok sayıda sap çıkar. Ancak bu saplar çok zayıf olduğundan gelişme yavaş olur, verim düşer. Bu durumda bulunan patates yumruları soğuk iklim kuşağında derin dikim Yapıldığında çıkış öncesi yumrular oluşur. Dikim yapılacak toprak sıcak olursa bu durumdaki yumrularda çürüme ve parçalanmalar olmakta bütün bu olumsuz şartlar verimi olumsuz yönde etkiler.

1.4.13 TOHUMLUKTA YUMRU BOYU:

Farklı büyüklükteki yumru tohumluk olarak kullanılırsa, dikimden bir kaç hafta sonra, çıkışın bitkilerdeki sap  sayısı, çıkış oranı ve üst aksam gelişme oranı gibi özellikler bakımından farklılıklar ortaya çıkar. Patates tarımında verim ve üretilen yumruların iriliği büyük ölçüde m2’ye düşecek sap sayısına bağlı olarak değişir.

1.4.14 UYGUN TOHUMLUK KAYNAĞI:

Ülkemizde yaygın olan iki tür uygulama vardır. Birincisi üretici her yıl tarlasından kaldırdığı ürünün büyük patateslerini yemeklik olarak kullanmakta veya pazara sevk etmekte; küçüklerini ise tohumluk olarak ayırmaktadır Aynı şartlarda yumruların bir kısmı ufak kalmış ise bunun nedenlerini de göz ardı etmemek gerekir. Bu tür yumrular ya gelişmesini tamamlayamamıştır veya virüsle bulaşık olabilir.

İkinci bir tohumluk temin kaynağı ise iri yumruları keserek kullanmaktır. Bu işlemde hijyenik şartlara pek uyulmadığı için bir virüslü patatesin diğer tohumluklara da bulaşması söz konusu olmaktadır.

Bu olumsuz şartların dikkate alarak sağlıklı tohum satın almak veya üretmek gerekir, En uygun sağlıklı tohumlukta çevre koşulları uygun yüksek yaylalarda yetiştirilir.

Bu tohumlukların aynı zamanda sağlık sertifikalarının da bulunması Iazımdır. Sertifikalı tohumluk Devlet Kuruluşlarından, Tohumlukla uğraşan özel kuruluşlardan veya ithal yoluyla karşılanır.

1.4.15 DİKİM ÖNCESİ TOHUMLUK HAZIRLlĞI:

Patates yetiştiriciliğinde yüksek verim elde edebilmek için dikilecek yumruların uygun fizyolojik yaşta olması gerekir Genel olarak bu yaş uç filiz hâkimiyetini bitirmiş Ancak yaşlılık dönemine girmemiş olmalıdır.

Yetiştirme mevsimi kısa olan yörelerde ön filizlendirme mutlaka yapılarak dikime hazırlanmalıdır. Bunu şöyle söyleyebiliriz bir yetiştirici tohumluğunu dikim Sezonuna kadar hangi teknik şartlarda muhafaza etmesi gerektiğini ve hangi şartlarda dikime hazırlaması gerektiğini bilmelidir .

1.4.16 TOHUMLUK YUMRULARIN GELİŞME DÖNEMLERİ:

1.4.16.1-UYKU DÖNEMİ:

Hiç bir filizlenmenin olmadığı dönemdir. Bu dönemin bir kısmı mutlak uyku dönemi olup hiçbir şart etki etmez. Yumru bu devreyi uyku halinde geçirir Bunun dışındaki uyku devresinin uzunluğuna ise şu şartlar etki eder

1.4.16.2-ÇEŞİT:

Çeşitler itibarı ile uyku dönemi farklılık gösterir Erkenci çeşitlerin uyku dönemi daha kısa, geççi çeşitlerinin ise uyku dönemi daha uzundur.

1.4.16.3-HASAT OLGUNLUĞU:

Olgunlaşmadan hasat edilen yumruların olgunlaşarak hasat edilenlere nazaran uyku dönemleri daha uzundur.

1.4.16.4-SICAKLIK:

Hasattan sonra gerek tarlada gerekse depoda yüksek sıcaklık uyku dönemini kısaltır

1.4 16 5-YUMRUDA YARALANMALAR:

Hasat veya nakliye sırasında yaralanan yumrular sağlamlara nazaran daha erken filizlenirler. Erkenciliği teşvik için yapılan yumru kesimi de bu esasa dayanır

1.4.16.6-UÇ FİLİZ HÂKİMİYET DÖNEMİ:

Yumrular depo sıcaklığının 5-15 oC olduğu şartlarda tepegöz gelişmeye başlar. Böyle bir yumru dikildiğinde sadece bir veya iki sap gelişir. Buna paralel olarak da verim normal filizlendirmeye oranla daha düşük olur

Yetiştiricinin burada uç filizi kırarak diğer gözleri harekete geçirmesi gerekir.

1.4.16.7-NORMAL FİLİZLENME DÖNEMİ:

Yumru üzerinde birkaç gözün filizlenmesi ile başlar, bu dönemin birkaç ay sürmesi arzu edilir, uyku dönemi ile bu dönem genç tohumluk olarak kabul edilir

1.4.16 8-İNCE FİLİZ DÖNEMİ:

Tohumluk yumrunun son dönemlerine doğru yumru üzerinde ince ve dallanmış filizler oluşur Artık bu dönemde yumru kendisini tüketmiştir Tohumluk olarak kullanılması doğru değildir.

Patatesin filizlenme dönemleri

I-Uyku dönemi

II-Uç filiz hakimiyet dönemi

III-Normal filizlenme dönemi

IV-İnce filizlenme dönemi

V-Fizyolojik yaşlanma dönemi.

1.4.17 UYKU DEVRESİNİN KIRILMASI İÇİN UYGULANAN TEKNİK İŞLEMLER:

Uyku dönemini kısaltıp tohumluk yumruları sürgün vermeye zorlamak için şu teknik işlemler yapılmalıdır

1.4.17.1 KESME:

Faydası

a) Erkenciliği teşvik (7-10 gün erken olgunlaşır.)

 b) iri yumrular bölünerek tohumluk maliyeti düşürülür.

Sakıncası: (X),(Y) virüsleri ile karabacak hastalığı diğer yumrulara bu bulaşabilir. Ayrıca kesik yumrularda çürümeler olacağından çıkışı etkiler .

1.4.17.2 KESİMDE DİKKAT EDİLECEK HUSUS:

Kesim yapılan bıçak her defasında formalin eriyiğine daldırılmalı ayrıca kesilen yumruların üzerine %15'lik CARBAMATE veya % 2'lik THİOBENDAZOLE gibi toz fungusitler püskürtülerek yara kapatılmalıdır.

1.4.17.3 SICAKLIK UYGULAMASI:

Yumrular karanlık ve 18-25 oC de gözler uyanıncaya kadar' bekletilerek sonra aydınlığa çıkarılır.

1.4.17.4 SOĞUK+SICAK ŞOKLAMA:

Yumrular hasattan sonra +4 CO'de bir kaç hafta bekletilir. Sonra 18-25 oC de karanlık bir ortamda gözler uyanıncaya kadar bekletilir

1.4.17.5 GİBBERELLİK ASİT UYGULAMASI:

Yumrular hasattan sonra temizlenip 5 ppm gibberellik asitli su içerisine 10 dakika süreyle daldırılır. Çıkarıldıktan sonra 20 oC'lik karanlık bir ortamda gözler uyanıncaya kadar bekletilir.

ÖRNEK 1 gram aktif madde önce %70'lik etil alkol içerisinde çözülerek 200 Iitrelik su bidonu içine karıştırılır. Bu karışıma yumrular batırılarak 10 dakika işleme tabi tutulur.

1.4.18 KÜLTÜREL İŞLEMLER:

Tohum yatağı hazırlığı: Patates yumrularının hızlı gelişimini sağlamak için, tohumluk yumrularının oldukça nemli, hafif gevşek yapılı topraklara dikilmesi gerekir. Tohum yatağı ne çok fazla gevşek ne de kesekli olmalıdır.

Üstün bir verimin alınabilmesi için uygun aletlerle uygun toprak işlemenin yapılması gerekir Özellikle kışlık patates üretimi yapılan yerlerde, patatesten önce ekimi yapılan bitki hasat edildikten sonra dikim yapılacak alan sonbaharda 20-25 cm. derinlikte sürülür. Sonbahar sürümünün iki önemli faydası vardır. 1-Bitki toprağa gömülerek bir an önce çürümesi sağlanır 2-Kış sezonu boyunca düşen yağış daha iyi muhafaza edilir.

Dikim yapılacak olan toprak normal tavına geldiği zaman yine 20-25 cm. derinlikte ilkbahar sürümü yapılır. Böylece hem ilkbaharda çıkan yabani otlar öldürülmüş olur, hem de toprak dikim için daha uygun hale getirilir. Eğer toprak fazla kesekli ise rötavatör veya diskaro çekilmesi faydalı olur. Özellikle ilkbahar toprak işlemesinde dikkat edilecek husus toprağın tavında olmasıdır Toprak çok yaş ise tava gelmesi beklenmeli çok kuruysa mutlaka sulama yapılarak tava gelmesi sağlanmalıdır.

1.4.18.1 TOHUMLUK HAZIRLlĞI:

Daha önceki bölümlerde izah edildiği üzere, yetiştirici amacına uygun bir tohumluk seçimi yaptıktan sonra sıra bu tohumların dikime hazır hale getirilmesine gelir.

Genelde ülkemizde ön filizlendirme olayı nadiren yapılır, oysa dikilecek yumruların ön işleme tabi tutulması, erkenciliği ve verimi önemli ölçüde etkileyecektir.

1.4.18.2 ÖN FİLİZLENDİRME:

Satın alınan veya depodan çıkarılan tohumlar uykuda ise hemen dikilmesi yanlış bir teknik uygulamadır. Bu dönemde yumruları dikersek topraktan çıkış yavaş olur. Topraktaki hastalık etmenlerinden çabuk etkilenir.

1.4.18.3 ÖN FİLİZLENDİRMENİN FAYDALARI:

1-Tohum üretiminde tek düzen bir çıkış sağlanır.

2-Tohumluk zayıfsa veya toprakta çürüme ve siyah siğil hastalığı tehlikesi varsa (Rhizoctonia solani) asgariye indirilir.

3-Üretim sezonu kısaysa erkencilik sağlanması nedeniyle gereklidir.

4-Toprak dikim sezonunda çok nemli ve soğuk ise ön filizlendirme yararlı olacaktır.

1.4.18.4 EN UYGUN FİLİZ GELİŞİMİ:

Üç ayrı şekilde filiz gelişimi sağlanabilir.

1-İndirek ışık altında 2 cm. uzunluğunda iyi gelişmiş filizler.

2-Açık havada oluşmuş 1-2 cm, uzunluğunda ve iyi gelişmiş filizler.

3-Filizlenmenin kolayca görüldüğü ve birkaç mm. boyundaki filizler.

Bu üç ayrı filizlendirme uygulamasının bir birine karşı avantajlı ve dezavantajlı tarafları vardır.

1.4.19 ÖN FİLİZLENDİRME YÖNTEMLERİ:

1.4.19.1 İYİ GELİŞMİŞ FİLİZLER ELDE EDİLMESİ:

a) Bazı yetiştiriciler kasalar içerisine koydukları yumruları bu amaç için yapılmış özel seralarda ön filizlendirmeye tabi tutarlar.

b) İklimi sıcak olan bölgelerde tohumluk yine kasa veya raflara koyularak daha basit yapılar altında ön filizlendirme tabi tutulur

c) Tohumluk yumrular kısa dönemlerde yere yayılarak indirek ışık altında ön filizlendirmeye tabi tutulur.

1.4.19.2 iYİ GELİŞMİŞ SAĞLAM FİLİZLERİN ELDE EDİIMESİ:

Ön filizlendirme yapılan tohumların gerek elden geçirilirken gerekse mekanizasyon uygulamaları esnasında kırılmaları söz konusudur, Bu zararı önlemek için ön filizlendirmenin son döneminde yumruları kuvvetli ışık altında tutarak filizlerin boylarının kısa ve sağlam olması sağlanır. Filizlendirme polietilen örtüler altında ve çuvallar içerisinde yapılabilir Ancak bu yöntemde düzensiz bir filizlenme olur.

Dikim için depodan çıkarılan veya satın alınan tohumlarda uç sürgünleri uzun ve beyaz bir yapıda ise bunlar kırılıp diğer gözlerinde uyanmasını sağlamak üzere ön filizlendirmeye tabi tutulur,

1.4.19.3 YUMRUDA BAŞLANGIÇ FİLİZ GELİŞMESİNİN SAĞLANMASI:

Gözlerde henüz bir uyanma olmamış yumruların dikilmemesi gerekir. Bu yumrular yığın halinde veya çuvallar içerisinde bir kaç gün süreyle 15oC de tutularak yumruların uyanması sağlanmalıdır. Gözler uyanıp birkaç (mm) olunca dikilebilir,

1.4.20 BİRİM SAHADA KULLANILACAK TOHUMLUK MİKTARI:

Kullanılacak tohumluk miktarı şu kriterlere bağlı olarak farklılık gösterir.

1- Tohumluğun iriliğine

2- Tohumluk fiyatına

3- Üretim amacına (Yemeklik tohumluk)

Verim birim alandaki tohumluk miktarına değil birim alandaki sap sayısına bağlı olarak artış gösterir Genelde yapılan denemeler (m²)de 15-20) sapın en iyi neticeyi verdiğini göstermiştir,

15 sap/m2 için farklı dikim sıklıkları ve tohumluk yumru ağırlıklarına göre gerekli tohumluk miktarını gösterir cetvel.

1.4.21 DİKİM ZAMANI:

Değişik iklim özelliklerine sahip olan ülkemizde dikim ve hasat ayları aşağıya çıkarılmıştır.

Dikim zamanında en önemli etken toprak ısısıdır, Toprak ısısı+ 8 °C'nin üzerine çıktığında dikim yapılmamalıdır.

1.4.22 DİKİM DERİNLİĞİ:

Dikimin usulüne uygun şekilde yapılması çıkıştan depoya kadar uzanan periyotta yetiştiricinin başarısını etkiler. Dikimde yapılacak hatalar önemli kayıplara neden olur.

Dikim derinliği birçok faktöre bağlı olduğu için sabit bir derinlik ölçüsü vermek yanlış olur.

Şekil: 10 Patateste farklı dikim derinlikleri

Dikim ya yüzeysel veya derin olarak yapılır.

A-Yüzeysel dikimin yapılmasının gerekli olduğu şartlar

1-Toprak sıcaklığının düşük olması halinde.

2-Yağış alan bölgelerde

3-Makineli hasadın mümkün olduğu durumlarda.

B-Orta derin veya derin dikimin yapılacağı şartlar.

1-Toprak sıcaklığının yüksek olması halinde

2-Dikimden sonra sırt yapmanın zor olduğu toprak şartlarında.

3-Mildiyö ve yumru güvesinin sorun olduğu hallerde

Yüzeysel dikim derinliği O - 2 cm, derin dikim ise 2 - 5 cm veya 5            cm 'den fazladır. Derin dikim yumru yeşillenmesini önler.

İyi bir ürün alınması için çapalanmadan sonra yani bitkinin yumru yapmaya başladığı zaman boğaz doldurmak gerekir. Boğaz doldurulmazsa verimde düşme yumruda yeşillenme, yüksek ısıda sekonder büyüme ve patates güvesi zararı ortaya çıkar. Çeşitler itibariyle boğaz doldurma verime etki eder. Otomatik dikim makineleri dikimle beraber boğaz doldurma işlemini de tamamlar. Sırt yüksekliği genelde 12-18 cm di

1.4.23 DİKİM YÖNTEMLERİ

a) Tohumluk yumrular, hafif nemli, çamur olmayan ve sırt yapılmadan önce kurumayacak toprak koşullarında dikilmelidir.

b) Tohumluk yumrular sabit ve uygun derinliklerde sıra üzerinde eşit mesafeler olacak şekilde dikilmelidir.

c) Dikimden sonra yapılacak kültürel işlemlerin zarar vermeden uygun koşullarda yapılabilmesi için sıra arası mesafeler eşit olmalıdır.

d)Tohumluk yumrular gübre ile doğrudan temas etmemelidir.

e)Ön filizlenme yapılmış ise filiz zarar görmemelidir.

f) Tepe ve sarı sürgün varsa kırılıp dikilmesi diğer gözlerin uyanmasını sağlar

1.4.24 DİKİM MESAFELRİ:

Dikimi yapılacak mesafeler şu faktörlere bağlı olarak yetiştirici tarafından ayarlanmalıdır.

a)Patatesin çeşidine

b)Yetişme koşullarına

c)Tohumluk yumru büyüklüğüne

d) Yetiştirme amacına (Tohumluk-yemeklik)

Dikilen yumru sayısı arttıkça hasadı yapılacak ufak yumru sayısı da artar.

Sıraya yapılacak dikimlerde sıra arası mesafe şu faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterir.

a)Yöresel gelenekler

b)Mevcut alet ve makine özellikleri

c)Çeşidin gelişme Özelliği

d) Toprak şartlarının hafif veya ağır yapıya sahip olması.

Genelde bu mesafe 70-75 cm. olarak uygulanmaktadır. Sıra üzeri mesafe ise sıra arası mesafeye bağlı olarak artırılıp veya eksiltilebilir.

1.4.25 ELLE DİKİM:

Yumrular daha önce açılan karıkların dip kısmına veya dibe yakın yan kısma konur. Atılacak gübre bu karıklardaki yumru ile temas etmemesi için yumruların üzeri hafif toprakla kapatılıp gübre verilir. Karıklar el ile karık açma pullukları ile veya pullukla açılır.

Kırık usulünde genelde uygulama şekli tek soklu pullukla bir sıra boş ikinci sıraya tohum konularak dikim yapılır. Düzgün bir dikim için usta bir sürücünün dikim yapması gerekir.

1.4.26 MAKİNA İLE DİKİM:

Standart bir dikim için en uygunu makine ile yapılan dikimdir. Bu amaçla yarı otomatik ve tam otomatik dikim makineleri geliştirilmiştir. Makine ile dikim her yönüyle elle dikime nazaran üstünlükler sağlar.

1.4.27 SULAMA:

Patates yer altında yumruları olan ve bu yumruların en iyi şekilde gelişmesi için suya ihtiyaç duyan bir bitkidir. Su üretime direk etki eder. Bu nedenle su ve sulama konusu detaylı bir şekilde ele alınarak incelenecektir.

1.4.28 1 ÜRÜN İÇİN GEREKLİ OLAN SU MİKTARI:

Bitkiye verilen suyun %95'i terleme yoluyla havaya uçmakta olup ancak %5 kadarı bitki tarafından alınmaktadır. Tam gelişme devresindeki bir ürün, günde 2-10 mm. suyu terleme yoluyla kayıp etmektedir Bu miktar günde bitki başına 0,5-2,5 litre suya eşdeğerdir. Gerek bitkideki terleme ile su kaybı gerekse topraktan buharlaşma ile su kaybı şu faktörlere bağlı olarak farklılık gösterir.

a) Faydalı toprak nemi yetersiz ise terleme azalır.

b) Yaprak gelişmesini tamamlamamış bitkiler toprak yüzeyini tamamen örten bitkilere nazaran daha fazla terleme yaparlar.

c) Hava neminin düşük olmasında daha çok, hava neminin yüksek olmasında daha az terleme olur.

d) Hava sıcaklığının neme bağlı olarak terlemeye dolaylı etkisi vardır.

e) Rüzgar terlemeye doğrudan etki ederek bitki su kaybını önemli ölçüde etkiler

1.4.28.2 SUYUN VERİME ETKİSİ:

Su yetersizliğinin verime direk olarak üç yönlü etkisi vardır.

1-Fotosentez oranı düştüğünden kuru madde üretimi azalır.

2-Ürünün gelişmesi ve bu yüzden dolaylı olarak kuru madde üretimi sınırlanmaktadır.

5- Ürünün olgunlaşması hızlanmaktadır.

1.428.3 DİKİM İLE ÇIKIŞ ARASINDAKİ SU İHTİYACI:

Dikim ile çıkış arasındaki devrede toprakta yeter derecede nem olmalı ancak yaş olmamalıdır. Tarlanın sulanması zorunlu ise dikkatli bir sulama yapılmalıdır. Yüksek sıcaklıklar seyrediyorsa sulama yapılarak toprak ısısı düşürülmelidir.

Yüksek hava sıcaklığı ve bu dönemde toprakta yeter derecede nem yoksa şu olumsuzluklar ortaya çıkar.

1-Çıkışta gecikme veya hiç çıkış olmaz.

2-Bitki başına düşen sap sayısı azalır.

1.428.4 ÇIKIŞ İLE YUMRU OLUŞUMU ARASINDAKI DEVREDE

SUYUN FONKSİYONU:

Bu dönemde bitki organları az olduğundan su düzeyi orta derecede tutulmalıdır. Ayrıca verilecek su miktarı da sulama başıma 15·25 mm.yi aşmamalıdır.

1.4.28.5 YUMRU OLUŞUMU BAŞLAMA DEVRESINDE SUYUN FONKSİYONU:

Yumru oluşumunun başladığı devrede gerekli olan suyun verilmesi bitki başına düşen pazarlanabilir yumru miktarını etkiler. Yeni oluşmuş yumruların etrafının yaş tutulması ürünü yaklaşık üç hafta boyunca uyuz etmeninin saldırısından korur. Bu hastalığın sorun olduğu yerlerde bu dönemde sulamanın faydası vardır.

1.4.28.6 YUMRU OLUŞUMUNDAN SONRAKİ DEVREDE (ŞİŞME DEVRESİ) SUYUN FONKSİYONU:

Yumruların şişkinleşmeye başladığı bu devrede bol miktarda suya ihtiyaç vardır. Su düzeyi yeterli olmazsa verim düşer. Suyun bu dönemde sadece gerekli düzeyde verilmesi yetmez. Aynı zamanda iki sulama periyodu arası toprağın kurumasına neden olacak kadar uzun olmamalıdır. Toprak kurur ondan sonra su verilirse Yumru şekli bozulur Pazar kalitesi düşer. Bu iki sulama arası uzarsa ana yumruya bağlı ek yumrular oluşur.

1.4.29 BİTKİNİN SUDAN YARARLANMASINA ETKİ EDEN    FAKTÖRLER:

1.4.29.1 TOPRAKYAPISI:

İnce zerreli kum içeren 1 cm. toprak tabakası bitki gelişmesi için yaklaşık 1,5 mm. su tutarken aynı kalınlıktaki milli tınlı bir toprak 2-3 mm ve kaba zerreli, kumlu bir toprak ise yaklaşık 0,5 mm su tutmaktadır.

1.4.29.2 KÖKLENME DERİNLİGİ:

Toprağın su tutma kalitesinin yüksek oluşuna paralel olarak kök derinliği artmakta, böylece iki sulama ve iki yağış arasındaki zaman aralığı uzun olmaktadır Dikimden önce tabandaki sert tabakanın kırılarak iyi bir tohum yatağı hazırlanması kök sisteminin iyi gelişmesine etkili olacak, böylece bitki su yetersizliğinden asgari ölçüde zarar görecektir.

1.4.29.3 TABAN SUYU:

Ürünün su ihtiyacını karşılama yönünden taban suyunun seviye farkı önemlidir. Kök seviyesine 50-100 cm. lik mesafedeki taban suyu kök bölgesindeki rutubeti etkiler. Daha derinlerdeki taban suyunun bir etkisi yoktur.

1.4.30 SULAMA SİSTEMLERİ:

Patates karık usulü yağmurlama veya damla sulama ile yapılır. Ancak damla sulama henüz geniş bir uygulama alanı bulamamıştır. Bu sulama sistemlerinin bir birine karşı üstünlükleri vardır.

1.4.30.1 KARIK USULÜ SULAMANIN YAĞMURLAMA SULAMAYA NAZARAN ÜSTÜNLÜKLERİ ŞUNLARDIR:

1-İIk yatırım masrafları ucuzdur.

2-Mantari hastalıklara meydan vermez (Özellikle mildiyö)

3-Daha yüksek oranda tuz içeren sulama suyu kullanılabilir.

1.4.30.2 YAĞMURLAMA SULAMANIN ÖNEMLİ YÖNLERİ:

1-Makineleşmeyi, özellikle ilaç ve hasadın makine ile yapılmasını kolaylaştırır.

2-Daha az. Miktarda sulama suyu kullanılır.

3 –Toprağı tavında ve kabarık tutar.

4-Suyun her bitkiye eşit ölçüde dağılmasını sağlar.

5-Toprak kökenli hastalıklar ve yabancı ot tohumlarının yayılması yönünden daha az. risklidir.

6-Üretim sezonu sonunda toprakta daha az çatlak oluşması yumru yeşillenmesinin az olmasına neden olur.

1.4.30.3 SULAMA ZAMANININ BELİRLENMESİ:

Yetiştirici sulama zamanını şu kriterlere bakarak belirler:

a).Suyun temin edilebilmesi

b).Tohumluk yumrunun altındaki toprağın kurumaya haşlaması.

c).Toprak yüzeyindeki buharlaşma oranı,

d).Bir tarlada en az üç yerdeki tansiyometrelerde okunan değerlere göre.

e).Birçok üretici toprağı el ile kontrol ettikten sonra karar verir

Bu yöntemle de haşarılı sonuç alınabilir.

1.4.30.4 SULAMA SUYUNUN KALİTESİ:

Patates yumrusu tuza karşı duyarlılık gösterir. Sulama suyunun aşırı derecede tuzlu olması:

a).Kökler tarafından su ve mineral madde alımını azaltır

b).Yüksek oranda klor alınması nedeni ile bitkiler zarar görür.

c) Yağmurlama sulama yapılıyorsa yapraklarda yanıklık meydana gelir.

1.4.30.5 SULAMA SUYUNUN MÜSAADE EDİLEN TUZ İÇERİĞİ ŞUNLARA BAĞIMLIDIR:

a) Tuzların bileşimi: Sodyum klorür, kalsiyum, magnezyum veya potasyum fosfat ya da karbonata oranla daha fazla zarar vermektedir,

b) Sulama sıklığı ve bir sulamada verilen su miktarı: Tuzlu suların daha geniş aralıklarla ve küçük miktarlarda uygulanması zorunludur

c) Toprak yapısı: Mil veya tın içeriği yüksek olan topraklarda tuzlu su, kumsal topraklardakine oranla daha zararlı olmaktadır,

1.4.31.1 YABANCI OT MÜCADELESİ:

Patatesle beraber tarlada birçok yabancı ot çıkar, Bu yabancı otlar hem bitkinin besin ve suyuna ortak olurlar hem de hastalık ve zararlılara konukçuluk yaparlar. Yabancı ot mücadelesi genellikle mekanik olarak el veya makin ile yapılır. Yabancı ot mücadelesinde kimyasal maddelerde kullanılabilir,

Kimyasal ot mücadelesi çıkış öncesi yapılır, Bu amaçla LİNURON, MONOLİNURON, METABROMURON gibi ilaçlar kullanılır

Yabancı ot ilaçları farklı dozda, farklı zaman ve Farklı şekillerde kullanılmak amacıyla hazırlandığı için kullanmadan önce İl Ziraat Teşkilatına danışmak lazımdır. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus kullanılan ilacın patates bitkisine zarar vermemesidir Çıkması muhtemel yabancı otların çıkmasını engellemelidir.